گروه فلسفه علم و تکنولوژی، پژوهشکده مطالعات فلسفی و تاریخی علم، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی علوم انسانی تهران ، monajemi.alireza@gmail.com
چکیده: (511 مشاهده)
علم یکی از پیشرانهای توسعۀ جامعه است، اما پژوهشهای علمی مصون از خطا و عاری از نقصان و کاستی نیستند. از همین رو هر پژوهشگر علاوه بر تمرکز بر موضوع پژوهش خود، باید دورنمایی از پژوهشورزی، کارکردها، محدودیتها و خطاهای آن داشته باشد. این مستلزم آن است که پژوهش خود به موضوع پژوهش تبدیل شود. چنین حیطهای را فراپژوهش مینامند.
تحلیل و نقد پژوهشهای علمی همچون علوم زیستپزشکی با روشهای خود این علوم میسر نیست، بلکه به دانش و روشهای علوم انسانی به ویژه فلسفۀ علم نیاز دارد. هدف از تحلیل و نقد پژوهشهای علمی نشان دادن محدودیتهای پژوهشهای علمی است بهگونهای که آن را در جای درستش بنشانیم و از پژوهشهای بیمعنا، بیارزش، بیفایده و زیانبار پالایش کنیم.
فراپژوهش مطالعه پژوهشها، روشها، گزارشدهی، تکرارپذیری، ارزیابی و پاداشدهی آنها است. کارکرد فراپژوهش کمارزش شمردن پژوهشهای علمی یا بیاعتبار کردن علم نیست، بلکه کارکرد آن تضمین، پیشبرد و دفاع از علم قدرتمند (robust) است. پژوهشهای بیکیفیت و مخدوش میتوانند منجر به کاهش اعتماد عمومی به نهاد علم شود. از این رو کارکرد فراپژوهش، دفاع از ساحت علم، تقویت اعتماد عمومی به آن و تضعیف جنبشهای ضدعلمی است.
تازههای تحقیق
علیرضا منجمی: Google Scholar ,Pubmed
نوع مطالعه:
واژه نامه توصیفی |
موضوع مقاله:
آموزش پزشكي مبتني بر نيازهاي جامعه دریافت: 1401/8/7 | پذیرش: 1401/1/15 | انتشار: 1401/1/15 | انتشار الکترونیک: 1401/1/15
ارسال پیام به نویسنده مسئول