جلد 20 -
جلد 20 - صفحات 340-338 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Nasiriani K. Critique of the calculation of internships for professors in non-medical clinical disciplines. Iranian Journal of Medical Education 2020; 20 :338-340
URL: http://ijme.mui.ac.ir/article-1-5115-fa.html
URL: http://ijme.mui.ac.ir/article-1-5115-fa.html
نصیریانی خدیجه. نقدی بر معادل‌سازی واحد کارآموزی و کارآموزی در عرصه اساتید در رشته‌های بالینی غیر پزشکی. مجله ایرانی آموزش در علوم پزشکی. 1399; 20 () :338-340
دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی ، nasiriani@gmail.com
چکیده: (2543 مشاهده)
آموزش بالینی بخش حیاتی، اساسی برنامه آموزشی رشته‌های علوم پزشکی است(1). عوامل بسیاری در فرایند آموزش نقش دارد و می‌تواند بر یادگیری فراگیران مؤثر باشد(2و3). یکی از مهم‌ترین این عوامل، عملکرد بالینی مربیان آموزش بالینی است(4). مربیان در آموزش بالینی مسؤولیت‌های متفاوتی از قبیل: آموزش، امنیت دانشجویان، مراقبت از بیماران، حفظ روابط سازنده، همکاری با کارکنان و ارائه مراقبت‌های بهداشتی - درمانی در قبال آموزش بالینی دانشجویان دارند و باید مهارت خود را با پیشرفت علوم و فنون منطبق سازند که این تعدد مسؤولیت‌ها موجب تنیدگی آنها می‌شود(5). از طرفی عواملی چون بها ندادن به آموزش بالینی از قبیل تناسب ناکافی حقوق و مزایای مربی با آموزش بالینی و متناسب نبودن احتساب واحد در برابر ساعات کارآموزی دانشجویان از مشکلات آموزش بالینی است(3و6و7) بنابراین آیین‌نامه‌های وزارتی و دانشگاهی مرتبط بررسی شده است.
«آیین‌نامه اداری و استخدامی اعضای هیأت‌علمی دانشگاه/دانشکده علوم پزشکی وخدمات بهداشتی درمانی اردیبهشت 1391: کارآموزی 51 ساعت و کارآموزی در عرصه و کارورزی 68 ساعت در طول یک نیم سال تحصیل است»(8). «آیین‌نامه آموزشی دوره‌های کاردانی، کارشناسی پیوسته و کارشناسی ناپیوسته مورخ 23/3/1383: کارآموزی و کارآموزی در عرصه 51 ساعت است»(9). «آیین‌نامه حق‌التدریس و معادل‌سازی فعالیت‌های اعضای هیأت‌علمی دانشگاه علوم پزشکی تبریز: هریک واحد کارآموزی (51) ساعت و کارآموزی در عرصه و عملیات صحراحی (68) ساعت معادل یک واحد نظری(17) ساعت نظری است و برای هر واحد تعداد دانشجویان هر گروه 8 نفر بوده و برای تعداد دانشجویان کم‌تر از 8 نفر ضریب تعدیل (تعداد دانشجو تقسیم بر 8) اعمال خواهد شد»(10). «دستورالعمل معادل‌سازی فعالیت‌های اعضای هیأت‌علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی: سرپرستی (با همراهی عضو هیأت‌علمی) کارآموزی و کارورزی در عرصه در بخش‌ها برای دانشجویان غیر پزشکی: (34 ساعت معادل یک واحد نظری) و واحد کارآموزی و کارورزی در عرصه (بدون همراهی عضو هیأت‌علمی): 51 ساعت معادل یک واحد نظری است»(11). «دانشگاه علوم پزشکی کرمان و جیرفت: هر34 ساعت آموزش در محیط‌های کارآموزی و کارورزی معادل حداکثر 1واحد در نظر گرفته می‌شود در مورد بیمارستان‌ها و مراکز بهداشتی روستایی هر 34 ساعت معادل حداکثر 25/0، و برای بخش‌های زایمان،آی سی یو، سی‌سی‌یو هر 34 ساعت حداکثر معادل 5/1 واحد در نظر گرفته می‌شود. حداقل تعداد دانشجو 7 نفر است»(12و13). «آیین‌نامه حق‌التدریس دانشگاه خراسان شمالی: 34 ساعت تدریس دروس کارآموزی و کارآموزی در عرصه، معادل یک واحد نظری محاسبه می‌شود.تعداد دانشجو در گروه‌های کارآموزی و کارورزی 6 نفره است»(14). «دانشگاه گلستان: هر 34 ساعت تدریس دروس کارآموزی و کارآموزی در عرصه در بخش‌ها برای دانشجویان غیرپزشکی، معادل یک واحد نظری محاسبه می‌شود»(15). «دانشگاه مازندران: واحد معادل کارآموزی حداکثر 11جلسه (روز) به طریق زیر محاسبه می‌شود: تعداد روز ضرب در ساعت تقسیم بر 34 عضو هیأت‌علمی به طورکامل و در طول درس به ازاء هر واحد حداقل 51 ساعت برای کارآموزی و برای کارورزی 68 در هر ترم در محل حضور داشته باشد. ارائه درس کارآموزی و کارورزی حداکثر 5 گروه خواهد بود و هر گروه حداقل و حداکثر به تعداد 7-5 قابل محاسبه است»(16).
پس از مرور آیین‌نامه و دستورالعمل‌های وزارتی و دانشگاهی با اعداد و ارقام متفاوتی روبرو می‌شویم که به نظر می‌رسد در عمل قابلیت اجرایی ندارد. به طور مثال اگر در یک ترم (16 هفته) یک مربی از شنبه تا چهارشنبه بدون هیچ تعطیلی روزی پنج ساعت کارآموزی داشته باشد؛ 480 ساعت می‌شود. این تعداد ساعت اگر تقسیم بر 51 شود معادل 41/9 واحد می‌شود که تا موظفی مربی غیرتمام وقت جغرافیایی 16 ساعت (16 واحد) و تمام وقت جغرافیایی 20 ساعت (20 واحد) فاصله زیادی است. نکته دیگر این که دلیل متفاوت بودن ساعت کارآموزی در عرصه 68 ساعت و 51 ساعت در «آیین‌نامه اداری و استخدامی اعضای هیأت‌علمی» و «آیین‌نامه آموزشی دوره‌های کاردانی، کارشناسی پیوسته و ناپیوسته» چیست و هر چند قابل قبول است که دانشجو به ازای هر واحد کارآموزی 51 یا 68 ساعت در عرصه حضور داشته باشد، آیا برای محاسبه موظفی استاد هم قابل قبول است. دلیل متفاوت بودن ساعت و ارقام تعداد دانشجو در آیین‌نامه و دستورالعمل‌های دانشگاهی چیست، آیا می‌توان برای کارآموزی تعداد دقیق دانشجو از قبل تعیین نمود یا تعداد دانشجویان براساس بخش، نوع واحد، محل کارآموزی از نظر فضا، امکانات تعیین می‌شود؟
بنابراین به نظر می‌رسد لزوم بازنگری در آیین‌نامه‌ها و دستورالعمل‌ها در خصوص معادل‌سازی موظفی و ساعت کاری مدرسان بالینی مشاهده می‌شود و ضرورت تدوین آیین‌نامه‌ای جامع، سراسری، مبتنی بر شواهد و دارای قابلیت اجرایی در این زمینه وجود دارد. امید است که منجر به ارتقای کیفیت و کمیت آموزش بالینی شود.
«آیین‌نامه اداری و استخدامی اعضای هیأت‌علمی دانشگاه/دانشکده علوم پزشکی وخدمات بهداشتی درمانی اردیبهشت 1391: کارآموزی 51 ساعت و کارآموزی در عرصه و کارورزی 68 ساعت در طول یک نیم سال تحصیل است»(8). «آیین‌نامه آموزشی دوره‌های کاردانی، کارشناسی پیوسته و کارشناسی ناپیوسته مورخ 23/3/1383: کارآموزی و کارآموزی در عرصه 51 ساعت است»(9). «آیین‌نامه حق‌التدریس و معادل‌سازی فعالیت‌های اعضای هیأت‌علمی دانشگاه علوم پزشکی تبریز: هریک واحد کارآموزی (51) ساعت و کارآموزی در عرصه و عملیات صحراحی (68) ساعت معادل یک واحد نظری(17) ساعت نظری است و برای هر واحد تعداد دانشجویان هر گروه 8 نفر بوده و برای تعداد دانشجویان کم‌تر از 8 نفر ضریب تعدیل (تعداد دانشجو تقسیم بر 8) اعمال خواهد شد»(10). «دستورالعمل معادل‌سازی فعالیت‌های اعضای هیأت‌علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی: سرپرستی (با همراهی عضو هیأت‌علمی) کارآموزی و کارورزی در عرصه در بخش‌ها برای دانشجویان غیر پزشکی: (34 ساعت معادل یک واحد نظری) و واحد کارآموزی و کارورزی در عرصه (بدون همراهی عضو هیأت‌علمی): 51 ساعت معادل یک واحد نظری است»(11). «دانشگاه علوم پزشکی کرمان و جیرفت: هر34 ساعت آموزش در محیط‌های کارآموزی و کارورزی معادل حداکثر 1واحد در نظر گرفته می‌شود در مورد بیمارستان‌ها و مراکز بهداشتی روستایی هر 34 ساعت معادل حداکثر 25/0، و برای بخش‌های زایمان،آی سی یو، سی‌سی‌یو هر 34 ساعت حداکثر معادل 5/1 واحد در نظر گرفته می‌شود. حداقل تعداد دانشجو 7 نفر است»(12و13). «آیین‌نامه حق‌التدریس دانشگاه خراسان شمالی: 34 ساعت تدریس دروس کارآموزی و کارآموزی در عرصه، معادل یک واحد نظری محاسبه می‌شود.تعداد دانشجو در گروه‌های کارآموزی و کارورزی 6 نفره است»(14). «دانشگاه گلستان: هر 34 ساعت تدریس دروس کارآموزی و کارآموزی در عرصه در بخش‌ها برای دانشجویان غیرپزشکی، معادل یک واحد نظری محاسبه می‌شود»(15). «دانشگاه مازندران: واحد معادل کارآموزی حداکثر 11جلسه (روز) به طریق زیر محاسبه می‌شود: تعداد روز ضرب در ساعت تقسیم بر 34 عضو هیأت‌علمی به طورکامل و در طول درس به ازاء هر واحد حداقل 51 ساعت برای کارآموزی و برای کارورزی 68 در هر ترم در محل حضور داشته باشد. ارائه درس کارآموزی و کارورزی حداکثر 5 گروه خواهد بود و هر گروه حداقل و حداکثر به تعداد 7-5 قابل محاسبه است»(16).
پس از مرور آیین‌نامه و دستورالعمل‌های وزارتی و دانشگاهی با اعداد و ارقام متفاوتی روبرو می‌شویم که به نظر می‌رسد در عمل قابلیت اجرایی ندارد. به طور مثال اگر در یک ترم (16 هفته) یک مربی از شنبه تا چهارشنبه بدون هیچ تعطیلی روزی پنج ساعت کارآموزی داشته باشد؛ 480 ساعت می‌شود. این تعداد ساعت اگر تقسیم بر 51 شود معادل 41/9 واحد می‌شود که تا موظفی مربی غیرتمام وقت جغرافیایی 16 ساعت (16 واحد) و تمام وقت جغرافیایی 20 ساعت (20 واحد) فاصله زیادی است. نکته دیگر این که دلیل متفاوت بودن ساعت کارآموزی در عرصه 68 ساعت و 51 ساعت در «آیین‌نامه اداری و استخدامی اعضای هیأت‌علمی» و «آیین‌نامه آموزشی دوره‌های کاردانی، کارشناسی پیوسته و ناپیوسته» چیست و هر چند قابل قبول است که دانشجو به ازای هر واحد کارآموزی 51 یا 68 ساعت در عرصه حضور داشته باشد، آیا برای محاسبه موظفی استاد هم قابل قبول است. دلیل متفاوت بودن ساعت و ارقام تعداد دانشجو در آیین‌نامه و دستورالعمل‌های دانشگاهی چیست، آیا می‌توان برای کارآموزی تعداد دقیق دانشجو از قبل تعیین نمود یا تعداد دانشجویان براساس بخش، نوع واحد، محل کارآموزی از نظر فضا، امکانات تعیین می‌شود؟
بنابراین به نظر می‌رسد لزوم بازنگری در آیین‌نامه‌ها و دستورالعمل‌ها در خصوص معادل‌سازی موظفی و ساعت کاری مدرسان بالینی مشاهده می‌شود و ضرورت تدوین آیین‌نامه‌ای جامع، سراسری، مبتنی بر شواهد و دارای قابلیت اجرایی در این زمینه وجود دارد. امید است که منجر به ارتقای کیفیت و کمیت آموزش بالینی شود.
واژه‌های کلیدی: نامه به سردبیر، معادل‌سازی
نوع مطالعه: نامه به سردبیر |
موضوع مقاله:
آموزش باليني
دریافت: 1399/5/18 | پذیرش: 1399/6/10 | انتشار: 1399/10/21 | انتشار الکترونیک: 1399/10/21
دریافت: 1399/5/18 | پذیرش: 1399/6/10 | انتشار: 1399/10/21 | انتشار الکترونیک: 1399/10/21
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
