جلد 19 -
جلد 19 - صفحات 532-530 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Parandeh A, Soleimanabadi F. The Necessity of Integrating Health Literacy Content into Undergraduate Nursing Curriculum. Iranian Journal of Medical Education 2019; 19 :530-532
URL: http://ijme.mui.ac.ir/article-1-5000-fa.html
URL: http://ijme.mui.ac.ir/article-1-5000-fa.html
پرنده اکرم، سلیمان آبادی فاطمه. ضرورت تلفیق محتوای سواد سلامت در برنامه درسی کارشناسی پرستاری. مجله ایرانی آموزش در علوم پزشکی. 1398; 19 () :530-532
دانشگاه علوم پزشکی بقیه ا...(عج) ، akram.parandeh@yahoo.com
چکیده: (2810 مشاهده)
اصطلاح سواد سلامت به‌عنوان شاخص حیاتی و مهم در نتایج و هزینه‌های مراقبت‌های بهداشتی شناخته‌شده است(1). طبق تعریف مؤسسه پزشکی (IOM)، سواد سلامت درجه ظرفیت و توانایی فرد در کسب، پردازش و درک اطلاعات مربوط به سلامت و خدمات موردنیاز برای تصمیم‌گیری مناسب در مورد سلامت تعریف شده است(2).
بر اساس گزارش مؤسسه پزشکی آمریکا، تقریباً هشتاد میلیون بزرگسال در آمریکا فاقد مهارت‌های به‌کارگیری اطلاعات بهداشتی درمانی هستند(3)، در ایران براساس مطالعه‌ی طاووسی و همکاران، حدود نیمی از جمعیت ایران دارای محدودیت سواد سلامت هستند و این محدودیت در گروه‌های آسیب‌پذیر، از جمله سالمندان، زنان خانه‌دار و افراد با سواد عمومی محدود، شایع‌تر است و آنان را در معرض خطر در مورد انحراف از سلامت قرار می‌دهد(4). سواد سلامت ناکافی با کاهش رفتارهای خود مراقبتی و کیفیت زندگی پایین‌تر(5) همراه است و عوارض متعددی از جمله عدم دسترسی به خدمات بهداشتی مناسب، تمایل کم‌تر به پیگیری درمان و افزایش میزان مرگ‌ومیر ایجاد کرده است(6و7). به‌علاوه سواد سلامت پایین در بیماران موجب افزایش نرخ بستری در بیمارستان و میزان استفاده از خدمات اورژانس می شود و در افزایش هزینه مراقبت‌های بهداشتی به میزان سالانه پنجاه تا 73 بیلیون دلار نقش دارد(1و8).
اهمیت مبحث سواد سلامت با مطرح‌شدن در برنامه مردم سالم 2020 (Healthy People 2020) آشکار شده است. همچنین کمیسیون مشترک و سازمان بهداشت جهانی بر لزوم آموزش استانداردشده و بیمار محور، به افراد با سواد سلامت ناکافی تأکید کرده‌اند. مؤسسه پزشکی آمریکا نیز، آن را مبحثی ضروری برای تلفیق در برنامه تحصیلی کارشناسی پرستاری می‌داند(9و10). زیرا عدم آشنایی پرستاران با مفهوم سواد سلامت و آگاهی ضعیف آن‌ها در این زمینه می‌تواند به طور جدی بر نحوه عملکرد پرستاران جهت برقراری ارتباط با بیماران، کیفیت مراقبت، رضایت‌مندی ، ایمنی بیماران و نیز بر نحوه‌ی ارائه آموزش به بیماران تأثیرگذار باشد چرا که اغلب بیماران با سطح سواد سلامت پایین، در تصمیم‌گیری‌های مشارکتی شرکت نمی‌کنند و در تعامل با کارکنان نظام سلامت با مشکلات متعددی مواجه هستند(11).
اگرچه لزوم آموزش پزشکان و سایر ارائه‌دهندگان مراقبت‌های بهداشتی درمانی در زمینه‌ی آموزش به بیماران و ارتباط با آن‌ها در راستای ارائه خدمت با کیفیت اثبات شده است، اما استاندارد مشخصی در این زمینه وجود ندارد(1و2). در واقع آموزش درزمینه سواد سلامت بارها به‌عنوان یکی از مهم‌ترین اولویت‌های آموزشی برای ارائه دهندگان خدمات سلامت معرفی‌شده است(12) و اخیراً یکی از مهم ترین جنبه‌های برنامه عملیاتی ملی منتشرشده در آمریکا را به خود اختصاص داده است. به گزارش انجمن پزشکی آمریکا باید موضوع سواد سلامت به برنامه‌های آموزشی متخصصین سلامتی و ارائه‌دهندگان خدمات بهداشتی و درمانی اضافه شود و این افراد بایستی مهارت‌های لازم در زمینه‌ی موضوع سواد سلامت را فراگیرند(13). زیرا اگر پرستاران و دانشجویان پرستاری با مفهوم و راهبردهای سواد سلامت آشنا باشند و در حین آموزش به بیماران از این مهارت‌ها بهره گیرند، این امر سبب درک بهتر بیماران از اطلاعات ارائه شده به آن‌ها می‌شود در نتیجه تأثیر آموزش‌های ارائه شده به طور چشم‌گیری ارتقای خواهد یافت(1و14).
اما با وجود این که به کارگیری راهبردهای سواد سلامت در آموزش به بیماران بسیار سودمند بوده و همچنین احتمال برخورد یک دانش‌آموخته پرستاری جدید با بیمارانی که سواد سلامت کمی دارند، زیاد است(15)، ولی متون پرستاری نشان می‌دهد که ارائه دهندگان خدمات سلامت، به‌خصوص پرستاران و دانشجویان پرستاری، آگاهی و مهارت لازم در زمینه‌ی سواد سلامت و رسیدگی به بیماران با سواد سلامت ناکافی را نداشته و روش‌های ارتباطی مؤثر را در زمان آموزش و برقراری ارتباط با این دسته از افراد به کار نمی‌گیرند(13و16)، زیرا در حال حاضر یک برنامه سیستماتیک برای تلفیق مبحث سواد سلامت و استراتژی‌های آموزش به بیماران با سواد سلامت پایین، و هیچ استاندارد کیفی برای طراحی و ساخت مطالب آموزشی بیمار یا مهارت‌آموزی پرستاران و کارکنان بهداشت و درمان، در سواد سلامت در برنامه درسی کارشناسی پرستاری وجود ندارد(17و18) و در منابع در مورد میزان و نحوه تدریس این موضوع جهت دانشجویان پرستاری خلأ وجود دارد. بر همین اساس محققین در پژوهش‌های مختلف عدم وجود آموزش‌های دانشگاهی در زمینه‌ی سواد سلامت برای کلیه‌ی ارائه دهندگان خدمات سلامتی و به‌خصوص پرستاران را، مهم ترین مانع در عدم توجه و به کارگیری راهبردهای سواد سلامت در عرصه عمل معرفی کرده و آن را موضوعی فراموش‌شده در دانشگاه‌ها و مراکز تعلیم متخصصین سلامتی می‌دانند(12و19). از طرفی تحقیقاتی که در حوزه آموزش سواد سلامت در برنامه‌های پرستاری انجام‌شده‌اند غالباً بر ارزشیابی دانش فردی سواد سلامت در میان گروه‌های دانشجویی تمرکز دارند، نه بر گنجاندن اطلاعات سواد سلامت در برنامه درسی آن‌ها بوده است(17). و از آنجا که بینش کافی از موضوع سواد سلامت و ابعاد مختلف آن، به پرستاران و دانشجویان پرستاری در انتخاب راهبردهای درست درمانی، آموزشی و حمایتی برای خدمت به بیماران کمک می کند(1) و با توجه به خلأ موجود، تلفیق مبحث سواد سلامت در برنامه درسی کارشناسی پرستاری به عنوان ضرورتی اجتناب ناپذیر احساس می‌شود.
بر اساس گزارش مؤسسه پزشکی آمریکا، تقریباً هشتاد میلیون بزرگسال در آمریکا فاقد مهارت‌های به‌کارگیری اطلاعات بهداشتی درمانی هستند(3)، در ایران براساس مطالعه‌ی طاووسی و همکاران، حدود نیمی از جمعیت ایران دارای محدودیت سواد سلامت هستند و این محدودیت در گروه‌های آسیب‌پذیر، از جمله سالمندان، زنان خانه‌دار و افراد با سواد عمومی محدود، شایع‌تر است و آنان را در معرض خطر در مورد انحراف از سلامت قرار می‌دهد(4). سواد سلامت ناکافی با کاهش رفتارهای خود مراقبتی و کیفیت زندگی پایین‌تر(5) همراه است و عوارض متعددی از جمله عدم دسترسی به خدمات بهداشتی مناسب، تمایل کم‌تر به پیگیری درمان و افزایش میزان مرگ‌ومیر ایجاد کرده است(6و7). به‌علاوه سواد سلامت پایین در بیماران موجب افزایش نرخ بستری در بیمارستان و میزان استفاده از خدمات اورژانس می شود و در افزایش هزینه مراقبت‌های بهداشتی به میزان سالانه پنجاه تا 73 بیلیون دلار نقش دارد(1و8).
اهمیت مبحث سواد سلامت با مطرح‌شدن در برنامه مردم سالم 2020 (Healthy People 2020) آشکار شده است. همچنین کمیسیون مشترک و سازمان بهداشت جهانی بر لزوم آموزش استانداردشده و بیمار محور، به افراد با سواد سلامت ناکافی تأکید کرده‌اند. مؤسسه پزشکی آمریکا نیز، آن را مبحثی ضروری برای تلفیق در برنامه تحصیلی کارشناسی پرستاری می‌داند(9و10). زیرا عدم آشنایی پرستاران با مفهوم سواد سلامت و آگاهی ضعیف آن‌ها در این زمینه می‌تواند به طور جدی بر نحوه عملکرد پرستاران جهت برقراری ارتباط با بیماران، کیفیت مراقبت، رضایت‌مندی ، ایمنی بیماران و نیز بر نحوه‌ی ارائه آموزش به بیماران تأثیرگذار باشد چرا که اغلب بیماران با سطح سواد سلامت پایین، در تصمیم‌گیری‌های مشارکتی شرکت نمی‌کنند و در تعامل با کارکنان نظام سلامت با مشکلات متعددی مواجه هستند(11).
اگرچه لزوم آموزش پزشکان و سایر ارائه‌دهندگان مراقبت‌های بهداشتی درمانی در زمینه‌ی آموزش به بیماران و ارتباط با آن‌ها در راستای ارائه خدمت با کیفیت اثبات شده است، اما استاندارد مشخصی در این زمینه وجود ندارد(1و2). در واقع آموزش درزمینه سواد سلامت بارها به‌عنوان یکی از مهم‌ترین اولویت‌های آموزشی برای ارائه دهندگان خدمات سلامت معرفی‌شده است(12) و اخیراً یکی از مهم ترین جنبه‌های برنامه عملیاتی ملی منتشرشده در آمریکا را به خود اختصاص داده است. به گزارش انجمن پزشکی آمریکا باید موضوع سواد سلامت به برنامه‌های آموزشی متخصصین سلامتی و ارائه‌دهندگان خدمات بهداشتی و درمانی اضافه شود و این افراد بایستی مهارت‌های لازم در زمینه‌ی موضوع سواد سلامت را فراگیرند(13). زیرا اگر پرستاران و دانشجویان پرستاری با مفهوم و راهبردهای سواد سلامت آشنا باشند و در حین آموزش به بیماران از این مهارت‌ها بهره گیرند، این امر سبب درک بهتر بیماران از اطلاعات ارائه شده به آن‌ها می‌شود در نتیجه تأثیر آموزش‌های ارائه شده به طور چشم‌گیری ارتقای خواهد یافت(1و14).
اما با وجود این که به کارگیری راهبردهای سواد سلامت در آموزش به بیماران بسیار سودمند بوده و همچنین احتمال برخورد یک دانش‌آموخته پرستاری جدید با بیمارانی که سواد سلامت کمی دارند، زیاد است(15)، ولی متون پرستاری نشان می‌دهد که ارائه دهندگان خدمات سلامت، به‌خصوص پرستاران و دانشجویان پرستاری، آگاهی و مهارت لازم در زمینه‌ی سواد سلامت و رسیدگی به بیماران با سواد سلامت ناکافی را نداشته و روش‌های ارتباطی مؤثر را در زمان آموزش و برقراری ارتباط با این دسته از افراد به کار نمی‌گیرند(13و16)، زیرا در حال حاضر یک برنامه سیستماتیک برای تلفیق مبحث سواد سلامت و استراتژی‌های آموزش به بیماران با سواد سلامت پایین، و هیچ استاندارد کیفی برای طراحی و ساخت مطالب آموزشی بیمار یا مهارت‌آموزی پرستاران و کارکنان بهداشت و درمان، در سواد سلامت در برنامه درسی کارشناسی پرستاری وجود ندارد(17و18) و در منابع در مورد میزان و نحوه تدریس این موضوع جهت دانشجویان پرستاری خلأ وجود دارد. بر همین اساس محققین در پژوهش‌های مختلف عدم وجود آموزش‌های دانشگاهی در زمینه‌ی سواد سلامت برای کلیه‌ی ارائه دهندگان خدمات سلامتی و به‌خصوص پرستاران را، مهم ترین مانع در عدم توجه و به کارگیری راهبردهای سواد سلامت در عرصه عمل معرفی کرده و آن را موضوعی فراموش‌شده در دانشگاه‌ها و مراکز تعلیم متخصصین سلامتی می‌دانند(12و19). از طرفی تحقیقاتی که در حوزه آموزش سواد سلامت در برنامه‌های پرستاری انجام‌شده‌اند غالباً بر ارزشیابی دانش فردی سواد سلامت در میان گروه‌های دانشجویی تمرکز دارند، نه بر گنجاندن اطلاعات سواد سلامت در برنامه درسی آن‌ها بوده است(17). و از آنجا که بینش کافی از موضوع سواد سلامت و ابعاد مختلف آن، به پرستاران و دانشجویان پرستاری در انتخاب راهبردهای درست درمانی، آموزشی و حمایتی برای خدمت به بیماران کمک می کند(1) و با توجه به خلأ موجود، تلفیق مبحث سواد سلامت در برنامه درسی کارشناسی پرستاری به عنوان ضرورتی اجتناب ناپذیر احساس می‌شود.
واژه‌های کلیدی: نامه به سردبیر، سواد سلامت
نوع مطالعه: نامه به سردبیر |
موضوع مقاله:
برنامه ريزي درسي
دریافت: 1398/9/11 | پذیرش: 1399/1/23 | انتشار: 1398/1/26 | انتشار الکترونیک: 1398/1/26
دریافت: 1398/9/11 | پذیرش: 1399/1/23 | انتشار: 1398/1/26 | انتشار الکترونیک: 1398/1/26
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
