مجله ایرانی آموزش در علوم پزشکی

Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:

---

امروزه اهمیت و ضرورت پژوهش بر هیچ‌کس پوشیده نیست. تحقیقات بستر اصلی توسعه همه‌جانبه، سازندگی و استقلال هر کشور است. شکاف اصلی بین کشورهای پیشرفته و عقب‌مانده ریشه در تفاوت‌های بسترهای تحقیقاتی آنها دارد(1). تولید علم و دانایی تنها از طریق تحقیق و پژوهش حاصل می‌شود، و تنها توسعه‌ای که مبتنی بر دانایی و علم‌گرایی باشد یک توسعه پایدار محسوب می‌شود. تولید علم باعث افزایش دانایی شده و زمینه‌ساز فناوری و در نتیجه تولید اشتغال و ثروت و در نهایت سبب آسایش توانایی و امنیت اجتماعی می‌شود(2). بدون مأنوس کردن دانشجویان با پژوهش در زندگی و فعالیت‌های روزمره، پرورش استعدادهای خلاق آنها در تولید علم و مشارکت در توسعه کشور ناممکن خواهد بود(3). مطالعات انجام شده در مورد دیدگاه نسبت به پژوهش‌های علمی در نظام دانشگاهی ما نشان می‌دهد که حضوری کوتاه (6 ماه) در محیط دانشگاه کافی است تا به تفاوت تصورات دانشجویان جدیدالورود با واقعیات موجود در این نظام پی‌برده شود. کاهش تمایل دانشجویان به حضور در فعالیت‌های پژوهشی و تفاوتی که در تصور دانشجو در مورد انجام پژوهش توسط اعضای هیأت‌علمی به وجود می‌آید نشانه این ادعاست. و یکی از اهداف موجود در بیانیه نشست عزم ملی توسعه تحقیقات، اشاعه فرهنگ محقق‌محوری در دانشگاه‌ها و مراکز پژوهش، و اصلاح نظام آموزش عمومی، متوسطه و عالی کشور مبتنی بر فرهنگ پژوهش و جستجوگری می‌باشد(4). این مطالعه به منظور تعیین دیدگاه دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی بیرجند نسبت به عوامل مؤثر بر تحقیق و پژوهش طراحی و اجرا شد. در این مطالعه توصیفی تعداد 300 نفر از دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی بیرجند مورد بررسی قرار گرفتند. جامعه مورد مطالعه در این بررسی شامل کلیه دانشجویان شاغل به تحصیل در سال 1386 بودند. نمونه مورد نیاز با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی طبقه‌بندی شده از رشته و مقاطع تحصیلی دانشکده‌های مختلف انتخاب گردید. ابزار جمع‌آوری اطلاعات پرسشنامه ساختاریافته شامل 30 سؤال در 3 حیطه (الف: مشخصات دموگرافیک ب: فعالیت‌های پژوهشی ج: دیدگاه نسبت به پژوهش) بود. داده ها با مراجعه به دانشجویان جمع‌آوری و تکمیل گردید. نتایج به دست آمده در نرم‌افزار SPSS و به وسیله آمار توصیفی و تحلیلی و با استفاده از آزمون X2 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. از 300 نفر نمونه مورد پژوهش 69 درصد زن، 86 درصد مجرد و 80 درصد بومی بودند. 24 درصد در مقطع دکترا، 25 درصد در مقطع کارشناسی و 51 درصد در مقطع کاردانی تحصیل می‌کردند. نتایج به دست آمده نشان داده که 71 درصد افراد مورد مطالعه در هیچ طرح تحقیقاتی شرکت نداشته،3/69 درصد مایل به انجام و یا شرکت در طرح تحقیقاتی بودند. مهم‌ترین مشخصات طرح‌های تحقیقاتی مطلوب از نظر آنان به ترتیب اولویت دار بودن و ارزش علمی (7/57 درصد)، مفید بودن برای جامعه (7/36 درصد) و قابل ارائه بودن در کنگره‌ها و سمینارها (3/19درصد) بود. همچنین ارتباط معناداری بین شرکت در طرح‌های تحقیقاتی با مقطع تحصیلی؛ وضعیت تأهل، سن، جنس، محل سکونت سطح سواد پدر و مادر، معدل و تعداد واحدهای گذرانده شده مشاهده نگردید (05/0p>). نتایج نشان داد که از دیدگاه 83 درصد، 3/87 درصد، 3/56 درصد افراد مورد مطالعه به ترتیب آزمایشگاه و مراکز تحقیقات، مرکز اینترنت و کامپیوتر در فعالیت‌های پژوهشی نقش داشته و منابع کتابخانه برآورد‌کننده نیاز دانشجویان جهت تحقیق بود. نتایج به دست آمده تقریبأ با نتایج مطالعات انجام شده در دانشگاه‌های علوم پزشکی تبریز، یاسوج، قزوین و کرمان همخوانی داشت(5تا7). با توجه به یافته‌های پژوهش و تمایل بسیار بالای دانشجویان به شرکت در طرح‌های تحقیقاتی (3/69 درصد)، و شرکت در کارگاه‌های آموزشی آشنایی با اصول و روش تحقیق (3/63 درصد)، و همچنین تمایل به گذراندن درس روش تحقیق به عنوان درس اجباری دوره تحصیل (3/34 درصد)، به‌کارگیری شیوه‌های نوین آموزشی و برگزاری کارگاه‌های آشنایی با اصول و روش تحقیق، افزایش انگیزه و ترغیب آنان به امر تحقیق و پژوهش ضرورت دارد. با توجه به تأثیر دیدگاه دانشجویان بر مشارکت آنان توصیه می‌شود که جایگاه و ارزش تحقیقات دانشجویی در کشور مشخص شود و تحقیقات دانشجویی در سطوح مختلف کشور تشویق و حمایت شود. همچنین با تعیین ضوابط صریح و روشن برای تحقیق و پژوهش و مشخص شدن مراجع تصمیم‌گیری برای تصویب طرح‌های پژوهشی از اعمال سلایق شخصی جلوگیری شود.

متن کامل [PDF 120 kb]   (2049 دریافت)    

---