مجله ایرانی آموزش در علوم پزشکی

مقدمه: محققان به این حقیقت دست یافته‌اند که وجود فرسودگی تحصیلی به طور جدی تأثیر منفی بر یادگیری و افزایش کارآمدی در یادگیری دارد که این امر مانع از دستیابی به رسالت‌ها و اهداف آموزشی دانشگاه‌ها می‌شود. پژوهش حاضر به بررسی عوامل مؤثر بر فرسودگی تحصیلی در میان دانشجویان پزشکی و پیام نور در قالب مدل علّی تطبیقی ‌پرداخت.

روش‌ها: در این مطالعه توصیفی همبستگی، نمونه پژوهش شامل 174 دانشجوی پزشکی دانشگاه علوم پزشکی شیراز و 260 دانشجوی دانشگاه پیام نور شیراز بر اساس فرمول کوکران و به روش نمونه‌گیری تصادفی ساده انتخاب شدند و پرسشنامه‌ای متشکل از چهار پرسشنامه مقیاس فرسودگی تحصیلی مسلک (Maslach)، جهت‌گیری هدف الیوت و مک گریگور ( Elliot& McGregor)، خودکارآمدی تحصیلی میجلی (Midgley) و همکاران و درگیری تحصیلی شافلی و بکر ( Schaufeli& Bakker) را تکمیل کردند. برای تحلیل داده‌ها از روش تحلیل مسیر و نرم‌افزارهای Lisrel استفاده شد.

نتایج: در بررسی تطبیقی عوامل مؤثر بر فرسودگی تحصیلی در دو دانشگاه در زمینه تأثیر مولفه‌های جهت‌گیری هدف تحصیلی (76/2=t و 01/0p=)، خودکارآمدی تحصیلی (18/2=t و 05/0p=) و درگیری تحصیلی بر فرسودگی تحصیلی (60/2=t و 01/0p=) تفاوت‌های معناداری نشان داد. همچنین، مشخص گردید که جهت‌گیری هدف تحصیلی از طریق درگیری تحصیلی و خودکارآمدی تحصیلی دارای اثر غیر مستقیم بر فرسودگی تحصیلی هستند. در دو نمونه مورد بررسی، مدل مفهومی بر اساس یافته‌های پژوهش برازش مناسبی داشت.

نتیجه‌گیری: با روند افزایش فرسودگی تحصیلی در محیط‌های دانشگاهی و نقش تعیین‌کننده جهت‌گیری هدف تحصیلی و خودکارآمدی تحصیلی و درگیری تحصیلی، دانشگاه‌ها باید شرایط را به گونه‌ای ترتیب دهند تا موجب بالاتر رفتن احساس خودکارآمدی، تغییر جهت‌گیری هدف به هدف تبحری در دانشجویان در زمینه‌های یادگیری شوند تا زمینه لازم جهت ارتقای یادگیری و کاهش فرسودگی تحصیلی را به وجود آورند.