مجله ایرانی آموزش در علوم پزشکی

مقدمه: المپیاد علمی دانشجویان علوم پزشکی بر حوزه‌هایی که نیاز به تفکر، تأمل، اندیشیدن، استدلال و حل‌مسأله دارند و در نظام آموزشی رسمی و ارزشیابی دانشجویان دانشگاه‌های علوم پزشکی نسبت به آن غفلت می‌شود، تمرکز دارد. المپیاد در سال‌های اولیه در سه حیطه تفکر علمی در علوم پایه، استدلال بالینی و مدیریت نظام سلامت برگزار شد. با توجه به این که جای حیطه‌ای که در آن تأمل و تحلیل فلسفی در مسائل حوزه سلامت مدنظر باشد خالی بود، تصمیم گرفته شد تا حیطه‌ای با عنوان فلسفه‌ی پزشکی به حیطه‌های قبلی افزوده شود. در این مقاله، مراحل مختلف فرآیند طراحی چارچوب نظری و چگونگی عملیاتی کردن المپیاد فلسفه پزشکی به تشریح بیان شده است.

روش‌ها: طراحی حیطه فلسفه پزشکی برای المپیاد، در چهار فاز تدوین چارچوب طراحی سؤالات آزمون، تعیین موضوعات آزمون، طراحی سؤالات و برگزاری آزمون و داوری، صورت پذیرفت و در تابستان 1394 در هفتمین المپیاد علمی دانشجویان علوم پزشکی کشور، برای نخستین بار، آزمون های فلسفه‌ی پزشکی در دو مرحله انفرادی و گروهی اجرا شد.

نتایج: با بهره‌گیری از اساتید رشته‌های مرتبط، در مدت 12 ماه چارچوب طراحی سؤالات آزمون با سه هدف ارزیابی دانش فلسفی، تحلیل فلسفی و مباحثه‌ی فلسفی تدوین شد. موضوعات این حیطه، هستی‌شناسی و معرفت‌شناسیِ سلامت و بیماری و تشخیص و درمان تعیین گردید. در بخش انفرادی، آزمون دانش فلسفی با 75 سؤال و آزمون تحلیل فلسفی با 4 سؤال برگزار شد. در مرحله انفرادی این آزمون، 106 دانشجوی رشته‌های مختلف علوم پزشکی از سراسر کشور شرکت کردند. در آزمون گروهی، هشت تیم سه‌نفره با مباحثه درباره‌ی سه مسأله با هم رقابت کردند.

نتیجه‌گیری: برگزاری آزمون‌ فلسفه پزشکی در المپیاد نشان داد که ایجاد و تقویت نگاه فلسفی در حوزه‌ی سلامت امکان‌پذیر است. شرکت گسترده‌ی دانشجویان علوم پزشکی سراسرکشور و همکاری اعضای هیات علمی نشان داد که فلسفه‌ی پزشکی می‌تواند به عنوان حوزه‌ای میان‌رشته‌ای در مباحث سلامت کشور مورد توجه قرار گیرد و آموزش و پژوهش در آن مورد عنایت جدی واقع شود.