مقدمه: به موازات تحولات همه جانبه در عرصه فناوری اطلاعات و ارتباطات، نظام‌های آموزشی نیز با مطالبات جدیدی رو به رو شده است، یکی از این مطالبات توجه به آموزش مجازی است. پژوهش حاضر با هدف طراحی الگوی کلاس مجازی برای آموزش عالی با استفاده از نظریه ارتباط‌گرایی انجام شد.
روش‌ها: رویکرد پژوهش حاضر تحلیل محتوای کیفی از نوع قیاسی بود. جامعه آماری پژوهش ۱۲۰ مقاله معتبر و مرتبط با نظریه ارتباط‌گرایی و کلاس درس مجازی از سال ۲۰۰۵ تا ۲۰۱۷ بود که تعداد ۱۴ مقاله به روش هدف‌مند به عنوان نمونه پژوهش انتخاب و از طریق کدگذاری ۲۳ زیرمقوله شناسایی گردید. بدین ترتیب نتایج پژوهش منجر به شناسایی مؤلفه‌های کلاس مجازی (فعالیت‌های کلاسی، ابزار یادگیری، نقش معلم، منابع آموزشی، ارزشیابی یادگیری) به صورت یک الگو بر اساس نظریه یادگیری ارتباط‌گرایی شد. برای اعتبارسنجی الگوی مورد نظر از تکنیک کسب اطلاعات دقیق موازی (نمایش و ارائه تحلیل‌های داده‌ای و نتایج آن به متخصصان) و خود بازبینی محقق استفاده شد.
نتایج: بدین ترتیب نتایج پژوهش منجر به شناسایی مؤلفه‌های کلاس مجازی (فعالیت‌های کلاسی، ابزار یادگیری، نقش معلم، منابع آموزشی، ارزشیابی یادگیری) به صورت یک الگو بر اساس نظریه یادگیری ارتباط‌گرایی شد. برای اعتبارسنجی الگوی مورد نظر با ۵ نفر از متخصصین این زمینه مصاحبه به عمل آمد که ضمن اصلاح الگوی مورد نظر، اعتبار آن مورد تأیید قرار گرفت.
نتیجه‌گیری: در الگوی ارائه شده ضمن بهره‌گیری از الگوهای پیشین کلاس درس ویژگی‌های جدیدی متناسب با قرن بیست و یکم و در قالب نظریه ارتباط‌گرایی گنجانده شده که می‌تواند کلاس درس آموزش عالی را غنی‌تر نماید.
