مقدمه: دیسیپلین‌ها حوزه‌های دانشی هستند که به واسطه مجموعه‌ای از مفروضات فلسفی و نظریه‌های بنیادین بهم پیوند می‌خورند و موجب شکل‌گیری مرزهای ساختگی در مسیر کسب معرفت نسبت به پدیده‌های طبیعی می‌شوند. مطالعه حاضر با هدف تبیین ماهیت دیسیپلین علمی با مروری بر تعاریف دیسیپلین و پیشنهاد الگوی چند لایه‌ای انجام شد.
روش‌ها: در این مقاله از استراتژی مرور نقادانه کارنول و دالی (Carnwell and Daly) برای سنتز مدل نظری استفاده شد. مفاهیم کلیدی در موضوع مورد پژوهش در پایگاه‌های اطلاعاتی مرتبط گوگل اسکولار ((Google Scholar، اریک (Eric)، پاب مد سنترال (Pubmed Central) تا سال ۲۰۱۸میلادی با کلید واژه‌های، دیسیپلین علمی، حوزه‌های علمی، حوزه‌های دانشی، مرزهای دیسپلین، جستجو شد.
نتایج: در این مطالعه، با مرور، ادغام و تعمیم دیدگاه‌ها و تعاریف مختلفی که از دیسیپلین ارائه شده است، مدلی چندلایه از دیسیپلین علمی ارائه شد. این مدل شامل ۱۳ لایه اصلی و ۳۷ لایه فرعی است. هر یک از این لایه‌ها، یکی از ساحت‌های دیسیپلین‌های علمی را مشخص می‌کند.
نتیجه‌گیری: شناخت اجزای زیر‌سازه‌های دیسیپلین به تبیین و روشن‌سازی فرایند شکل‌گیری رشته‌های علمی کمک می‌نماید و چارچوب مفیدی جهت ارزیابی و توسعهی میان‌رشته‌گی مهیا می‌سازد.
