فریبا حقانی، بهاره امینیان، طاهره چنگیز، سپیده جمشیدیان،
دوره ۱۳، شماره ۱۲ - ( ۱۲-۱۳۹۲ )
چکیده
مقدمه: نقش مؤثر در فرآیند یاددهی- یادگیری و کسب موفقیت در زندگی و ویژگی قابلیت ارتقا، هوش هیجانی را به یکی از موضوعات مهم در آموزش تبدیل نموده است. تاکنون ابزارهای متعددی برای سنجش هوش هیجانی افراد تدوین شده؛ اما ابزاری که نشان دهد یک مدرس در تدریس خود تا چه اندازه از مهارت‌های هوش هیجانی بهره می‌جوید، تدوین نشده است. این مطالعه با هدف تدوین و روان‌سنجی ابزار سنجش هوش هیجانی در تدریس انجام شد.
روش‌ها: پس از مرور متون و مشخص نمودن عوامل مؤثر در تدریس مبتنی بر هوش هیجانی، پرسشنامه اولیه با ۱۰۹ سؤال طراحی شد. روایی صوری و محتوایی آن با نظر کارشناسان تأیید گردید. برای بررسی روایی سازه، پرسشنامه هوش هیجانی بار- ان به همراه پرسشنامه تدوین‌شده، توسط یک نمونه تصادفی ۳۰ نفره از اساتید تکمیل گردید و همبستگی بین این دو پرسشنامه بررسی شد. همچنین برای انجام تحلیل عاملی و تلخیص تعداد گویه‌ها، پرسشنامه در یک نمونه ۳۵۰ نفری از اساتید دانشگاه علوم پزشکی اصفهان توزیع و از تحلیل عاملی اکتشافی با روش تحلیل مؤلفه‌های اصلی استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده‌ها با استفاده از آماره‌های توصیفی، همبستگی و تحلیل عاملی انجام گرفت.
نتایج: از ۳۵۰ استاد دریافت‌کننده پرسشنامه، ۲۰۴ نفر آن را تکمیل نمودند (درصد بازگشت ۵۸ %). پرسشنامه حاضر با پرسشنامه بار- ان به طور معناداری همبستگی داشت (۷۱/۰=r و ۰۰۱/۰P<). بر اساس نتایج تحلیل عاملی و نظرات کارشناسان، پرسشنامه‌ای با ۳۱ گویه در ۸ حیطه "توجه به احساسات فراگیران، انگیزه تدریس، ارتباط با فراگیران، تعهد نسبت به فراگیران، هدایت فراگیران، توجه به رشد اجتماعی فراگیران، توانایی در تدریس و واکنش‌های به هنگام" تأیید شد. ضریب پایایی پرسشنامه بر اساس آلفای کرونباخ ۹/۰ محاسبه گردید.
نتیجه‌گیری: پرسشنامه ۳۱ گویه ای حاصل از این پژوهش می‌تواند ابزاری معتبر و پایا برای سنجش هوش هیجانی مدرسان در تدریس باشد. پیشنهاد می‌شود این پرسشنامه در نمونه‌های آماری بزرگ‌تر، اجرا شود.
