داود طهماسب‌زاده شیخلار، اسکندر فتحی‌آذر، وحیده جعفریان، ملیکا همراه‌زاده، قاسم زیلابی،
دوره ۱۸، شماره ۰ - ( ۱-۱۳۹۷ )
چکیده
مقدمه: تدریس بعنوان یکی از فعالیت‌های اصلی آموزش و انجام موفق آن، مستلزم توجه به معیارهای آن می باشد. ازاین رو، هدف مطالعه حاضر تعیین معیارهای تدریس اثربخش از دیدگاه اساتید و دانشجویان و میزان کاربست آن در فرایند آموزشی دانشگاه تبریز است.
روش‌ها: دراین مطالعه از نوع ترکیبی (کیفی- کمی) جامعه آماری کلیه دانشجویان دوره کارشناسی و کارشناسی ارشد و اعضای هیأت‌علمی دانشگاه تبریز بود. در بخش کمی روش نمونه‌گیری از نوع تصادفی طبقه‌ای بود که با استفاده از جدول مورگان ۳۷۵ نفر از دانشجویان و ۱۴۵ نفر از اساتید به عنوان نمونه انتخاب شدند. در بخش کیفی نیز، حجم نمونه اساتید و دانشجویان در مصاحبه تا زمانی که داده‌ها به حد اشباع برسد ادامه یافت و تعداد ۱۴ نفر استاد و ۳۰ نفر دانشجو از طریق نمونه‌گیری در دسترس انتخاب شدند. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها در بخش کمی از آمار توصیفی و استنباطی (t تک نمونه ای) و در بخش کیفی نیز از روش اسمیت استفاده گردید.
نتایج: در بخش تحلیل کیفی، معیارهایی ازقبیل طراحی و تدوین درس، اجرا و ارائه درس، روابط انسانی و ویژگی‌های فردی و ارزشیابی به عنوان معیارهای تدریس اثربخش از دیدگاه دانشجویان و اساتید معرفی شد. در بخش کمی نیز مؤلفه طراحی و تدوین درس به ترتیب از دید اساتید و دانشجو با مقدار میانگین (۶۶/۲±۳۵/۳، ۵۱/۴±۹۸/۲)، مؤلفه اجرا و ارائه درس (۱۴/۵±۵۸/۳، ۴۸/۷±۳۸/۳)، مؤلفه روابط انسانی و ویژگی‌های فردی (۹۲/۲±۴۸/۳، ۵۸/۴±۳۵/۳) و مؤلفه ارزشیابی (۱۵/۲±۶۹/۳، ۵۴/۴±۲۵/۳) به عنوان معیارهای تدریس اثربخش در فرایند آموزشی دارای کاربرد بودند.
نتیجه‌گیری: به‌کارگیری این معیارها برای تدریس مؤثر در دانشگاه تبریز می‌تواند در ارتقا فرآیندهای آموزشی مؤثر واقع شود.
