مجله ایرانی آموزش در علوم پزشکی

مقدمه: ارزیابی به روش مشاهده مستقیم مهارت‌های عملی (Direct Observation of Practical Skills, DOPS) یک شیوه نوین ارزشیابی بالینی است. هدف این مطالعه تعیین تأثیر آزمون DOPS بر مهارت‌های بالینی دستیاران عفونی بود.

روش‌ها: این مطالعه کارآزمایی بالینی نیمه‌تجربی و از نوع قبل-بعد بر روی 18 دستیار بیماری‌های عفونی بیمارستان لبافی‌نژاد (تهران، ایران) طی سال‌های 1400 تا 1402 انجام گردید. مشارکت‌کنندگان به روش سرشماری وارد مطالعه شدند. در فاز اول دستیاران مهارت‌های بخش عفونی را انجام دادند. جزئیات انجام مهارت‌ها توسط مشاهده‌گر در چک‌لیست استاندارد و بر اساس طیف لیکرت از پایین‌تر از حد انتظار تا بالاتر از حد انتظار ارزیابی شد. سپس مشاهده‌گر نقاط قوت و ضعف دستیاران و راهکارهایی جهت بهبود مهارت‌ها ارائه داد. در فاز دوم تمام مراحل فوق یک ماه بعد تکرار شد. یک ماه پس از مرحله دوم، مجدد مراحل فوق تکرار شد.  درنهایت وضعیت مهارت دستیاران قبل و بعد از مداخله با استفاده از آزمون فریدمن با یکدیگر مقایسه شد.

نتایج:
در مقایسه نوبت‌های اول و سوم ارزیابی کلی انجام مهارت دستیاران، درصد موارد در حد انتظار و یا بالاتر از 6/5% به 100% افزایش یافت که از نظر آماری معنادار بود (001/0 >P , 000/32 = χ²). همچنین درصد موارد در حد انتظار و یا بالاتر آیتم‌های ده‌گانه DOPS در نوبت سوم نسبت به نوبت اول به لحاظ آماری افزایش داشت: درک مناسب از آناتومی (4/94%+ , 001/0>P)، اخذ رضایت آگاهانه (8/78%+ , 001/0>P)، نحوه آماده‌سازی قبل از مهارت (9/88%+ , 001/0>P)، انجام بی‌حسی مناسب (7/66%+ , 001/0>P)، توانایی انجام مهارت(9/88%+ , 001/0>P)، رعایت شرایط استریل(7/66%+ , 001/0>P)، درخواست کمک در صورت نیاز(3/83%+ , 001/0>P)، مدیریت بیمار پس از انجام مهارت(100%+ , 001/0>P)، مهارت‌های ارتباطی(9/88%+ , 001/0>P) و منش حرفه‌ای (4/94%+ , 001/0>P).

نتیجه‌گیری: یافته‌های این مطالعه نشان داد استفاده از روش DOPS می‌تواند مهارت‌های بالینی دستیاران بیماری‌های عفونی را بهبود بخشد.