مجله ایرانی آموزش در علوم پزشکی

«تحول در نظام آموزش علوم پزشکی» با تأکید بر اولویت‌های کشور به عنوان گام چهارم «طرح تحول نظام سلامت» مطرح و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی (و.ب.د.ا) خود را به تحقق اثربخش آن متعهد می‌داند. تحقق اهداف این برنامه شامل ارتقای کمی و کیفی خدمات سلامت و دستیابی کشور به مرجعیت علمی در سطح منطقه است که بدون تردید زیربنای این حرکت عظیم اعتلای سیستم آموزش عالی حوزه سلامت با تحول و توسعه آموزش علوم پزشکی کشور است(1).

نظام آموزش علوم پزشکی، وظیفه تربیت و تأمین نیروی انسانی کارآمد برای نظام سلامت را بر عهده دارد و از آنجا که رسالت اصلی حوزه آموزش علوم پزشکی کشور، پاسخ‌گویی به نیازهای جامعه در این حوزه همراه با پاسخ‌گویی به اهداف جهانی حوزه سلامت است و از سوی دیگر در دنیای کنونی که لحظه به لحظه شاهد پیشرفت روز افزون علوم و دانش در حوزه‌های گوناگون هستیم، به موازات پیشرفت تکنولوژی و تغییر مشکلات و نیازهای جامعه، «توسعه علوم پرستاری» به عنوان یکی از مؤثرترین حرفه‌های علوم پزشکی که کمیت و کیفیت نیروهای آن، ارتباط مستقیمی با ارتقای شاخصهای خدمات بهداشتی درمانی دارد نیازمند توجه ویژه است(2).

پرستاری به عنوان یک علم و هنر در کنار سایر علوم پزشکی و پیراپزشکی دنیا، روز به روز در حال گسترش و تخصصی شدن نقش در حوزه‌های مختلف خود است. خبرگان و کارشناسان نظام سلامت همواره تأکید نموده‌اند که پرستاری از علمی‌ترین رشته‌های گروه پزشکی است و تحقق اهداف کلان تحول در نظام سلامت، بدون توسعه علوم و خدمات پرستاران امکان‌پذیر نخواهد شد. به همین دلیل لازم است پرستاران به طور پیوسته و پویا متناسب با تغییرات نظام سلامت حرکت نموده و کماکان نقش محوری خود را از طریق توسعه نقش‌های جدید در تیم سلامت حفظ نمایند. پرستاران به عنوان بزرگترین نیروهای حرفه‌ای تیم سلامت، در خط مقدم ارائه خدمات در نظام بهداشتی- درمانی هستند و در حیطه‌های مختلف بهداشتی و درمانی، با توجه به نیازهای جامعه می‌توانند با ایفای نقش‌های مختلف آموزشی، پژوهشی، هماهنگی، تسهیل‌گری، حمایت‌کنندگی، مشاوره، مدیریت، رهبری و مشارکت در مراقبت و درمان خدمات شایان توجهی ارائه دهند(2و3).

آموزش پرستاری در سطح کارشناسی، زمینه‌ساز تربیت پرستار حرفه‌ای است؛ پرستار حرفه‌ای پرستاری است که انتظار می‌رود بتواند بررسی و شناخت وضعیت سلامت، ارائه خدمات و هماهنگی مراقبت‌ها را در عرصه‌های مختلف به فرد، خانواده و جامعه عهده‌دار شود(4). با توجه به نقش مهم پرستاران در طرح تحول سلامت و از طرف دیگر مشکلات و مسایل خاص این گروه با در نظر گرفتن گستردگی دانشکده‌های پرستاری در تمام مناطق کشور، هم‌زمان با ابلاغ بسته‌های تحول و نوآوری در آموزش علوم پزشکی، «مأموریت ویژه توسعه علوم پرستاری» به منطقه 7 آمایشی کشور شامل دانشگاه‌های علوم پزشکی اصفهان، شهرکرد، شهید صدوقی یزد و کاشان واگذار شد و در توزیع مأموریت‌ها بین دانشگاه‌های منطقه، این مسؤولیت به دانشکده پرستاری مامایی اصفهان واگذار گردید تا هم‌سو با تحول و توسعه آموزش عالی در سایر حیطه‌های علوم پزشکی و نظام سلامت، توسعه علوم پرستاری به طور اختصاصی‌تر مورد توجه قرار گیرد و امکان پاسخ‌گویی به چالش‌ها و ضرورت‌های مورد نیاز برای ارتقای کمی و کیفی علوم پرستاری، تدوین برنامه، تربیت نیروی انسانی و گسترش عملکردهای تخصصی این رشته تسریع گردد(2). بنابراین علی‌رغم پیشرفت‌های قابل توجه در علوم و خدمات مختلف حوزه نظام سلامت، نیاز به توسعه پایدار منابع انسانی پرستاری دارد که این مهم با برنامه‌ریزی مناسب امکان پذیر است. هدف از این مقاله گزارش تجربه‌ی کارگروه توسعه علوم پرستاری از " تدوین نقشه راهبردی و برنامه عملیاتی با چشم‌انداز توسعه علوم پرستاری" است که در راستای شرح تجارب اجرایی مرتبط با «بسته توسعه راهبردی، مأموریت گرا و آمایشی تحول آموزش پزشکی»، ارائه می‌شود.