مجله ایرانی آموزش در علوم پزشکی

 مقدمه: پرستاری به عنوان یک حرفه رو به رشد در حال طی‌کردن مسیر حرفه‌ای شدن است(1). چنانچه پرستاران به پرستاری به عنوان یک حرفه نگاه کنند، می‌توان گفت پرستاری در حال طی‌ کردن مسیر حرفه‌ای ‌شدن است(2تا4). از نظر صاحب‌نظران، مسیر تکامل حرفه‌ای در پرستاری هموار نیست و جهت نیل به این هدف، باید عوامل مؤثر در این فرآیند شناسایی و برای رسیدن به معیارهای حرفه‌ای شدن تلاش کرد(5و6). با توجه به اهمیت آموزش‌های حین خدمت بر توسعه رفتارهای حرفه‌ای‌، ضروری است با ارائه آموزش‌های مناسب رفتارهای حرفه‌ای در اعضای هر حرفه ایجاد و توسعه یابد. هدف از این مطالعه مقایسه خود‌ارزیابی کارشناسان پرستاری از میزان رعایت رفتار حرفه‌ای آنها قبل و بعد از اجرای یک برنامه بازآموزی رفتار حرفه‌ای بود. روش‌ها: این مطالعه یک پژوهش شبه تجربی بود که در سال 1392 در دانشگاه علوم پزشکی مشهد، بر روی 73 نفر از کارشناسان پرستاری زن شرکت‌کننده در دو سمینار یک روزه اخلاق و رفتارحرفه‌ای در قالب برنامه بازآموزی، انجام شد. ابزار پژوهش پرسشنامه "بررسی رفتار حرفه‌ای پرستار" و دارای 27 گویه بود که با مقیاس لیکرت 4 قسمتی از «هیچ وقت» تا «همیشه» (با نمره 1 تا 4) امتیازدهی ‌شد. حداقل نمره رفتار حرفه‌ای 27 و حداکثر آن 108 بود. این پرسشنامه تعدیل یافته‌ی «پرسشنامه رفتار حرفه‌ای دانشجویان پرستاری» گز (Goze) و همکاران بود(1) که حشمتی نبوی و همکاران قبلامورد استفاده قرار داده‌اند و روایی آن را به تأیید رسانده‌اند(7). پایایی ابزار به روش همسانی درونی با ضریب آلفای کرونباخ 76/0 تأیید شد. داده‌ها پس از گردآوری از طریق نرم‌افزارSPSS-14 و با استفاده از آمار توصیفی و تحلیلی و آزمون تی زوجی جهت مقایسه نمره کلی خودارزیابی رفتار حرفه‌ای و ویلکاکسون جهت مقایسه گویه‌ها قبل و بعد مداخله تجزیه و تحلیل شد. سطح معناداری در همه آزمون‌ها 05/0 در نظر گرفته شد. نتایج: میانگین نمره خودارزیابی پرستاران شرکت‌کننده از رفتارحرفه‌ای قبل از اجرای برنامه بازآموزی 6/15±9/116 از 135 بود که بعد از اجرای برنامه به 5/19±5/109 کاهش یافت. آزمون تی‌زوجی بین میانگین خودارزیابی رفتارحرفه‌ای پرستاران قبل و بعد از اجرای برنامه بازآموزی تفاوت آماری معناداری نشان داد (66/0df=، 01/0p=). در بررسی گویه‌های پرسشنامه با استفاده از آزمون ویلکاکسون در گویه‌های مربوط به اظهار نظر در رابطه با موضوعات اجتماعی تأثیرگذار بر مراقبت‌های بهداشتی (03/0p=)، اظهارنظر در زمینه روش‌های توسعه حرفه (01/0p=)، احترام برای نپذیرفتن و رد درمان (01/0p=)، ایجاد محیط مناسب برای رفع مشکلات حرفه‌ای (003/0p=)، تعیین مشکلات بیماران (002/0p=)، گزارش موارد غیرقانونی (008/0p=) و تصمیم‌گیری براساس واقعیت‌ها (004/0p=) تفاوت آماری معناداری مشاهده شد.15% قصد تغییر شغل در 5 سال آینده را داشتند. نتایج آزمون اسپیرمن نشان داد که بین رفتارحرفه‌ای و تمایل به تغییر رشته ، نوع بخش محل خدمت، رتبه سازمانی، معدل، تمایل به تغییر شغل و مدرک تحصیلی همبستگی وجود ندارد. همچنین طبق نتایج آزمون پیرسون بین سنوات خدمت، علاقه به حرفه پرستاری و میانگین نمره رفتارحرفه‌ای در پرستاران ارتباط معنا‌داری وجود نداشت. این یافته‌ها حاصل طرح مصوب دانشگاه علوم پزشکی مشهد با کد 910588 است. پژوهشگران بر خود لازم می‌دانند از معاونت پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی مشهد و پرستاران شرکت کننده در این پژوهش تشکر و قدردانی نمایند.